خواص سیاهدانه آنقدر زیاد است که طبق روایت مشهور از پیامبر : سیاه دانه دوای هر دردی است بجز مرگ.
سیاهدانه یا شنیز (Nigella Sativa) گیاه گلداری است یک ساله از خانواده Ranunculaceae یعنی در مدت یک سال بالغ میشود. این گیاه در اروپای شرقی، غرب آسیا، شمال آفریقا ، کشورهایی نظیر بلغارستان، رومانی، قبرس، عراق، ترکیه و ایران رشد میکند.
گلهای آن ظریف و معمولاً به رنگ آبی و سفید کمرنگ و دارای پنج تا ده گلبرگ است. میوه آن یک کپسول بزرگ و متورم است که درون آن تعداد بسیار زیادی بذر یا دانه وجود دارد. از قرنها پیش تا به امروز از این دانهها به عنوان دارو یا ادویه در انواع غذاها استفاده میکنند.
سیاهدانه یکی از محبوب ترین گیاهان دارویی در سراسر دنیا اللخصوص طب آیرودا (Ayurveda) طب یونانی ، طب چینی و طب سنتی ایران میباشد. خواص بینظیر و ویژگیهای منحصر به فرد این دانه در درمان طیف وسیعی از بیماریها این گیاه را به یکی از محبوبترین و پرکاربرترین دانه ها تبدیل کرده است.
ترکیبات سیاهدانه شامل اسیدهای آمینه ضروری ، پروتئین ها، کربوهیدرات ها، روغن های ثابت، روغن های فرار، آلکالوئیدها، ساپونین ، فیبر ، کاروتن ، ویتامین ها و مواد معدنی می باشد.کربوهیدرات های موجود در سیاه دانه شامل مونوساکاریدهای آرابینوز، گلوکز، رامنوز و زایلوز است.
سیاهدانه ویتامین هایی شامل A , B (1,3,6,9) , C و مواد معدنی از قبیل کلسیم ، منیزیم ، اهن ، مس ، پتاسیم ، فسفر ، سدیم ، روی و…. را در خود جای داده است.
تیموکینون ( Thymoquinone ) همراه با مشتقات آن مثل تیموهیدروکینون ، تیمول و دی-تیموکینون بیشترین فراوانی ترکیبات موجود در سیاه دانه (30 تا 40 درصد) را تشکیل میدهند.
نیگلون ( Nigellone ) موجود در سیاهدانه آزاد شدن هیستامین را کنترول می کند در نتیجه روی کاهش علائم آلرژی موثر است.
هر یک قاشق چای خوری روغن سیاهدانه 45 کالری انرژی تولید میکند. که تمام این 45 کالری تولید شده از روغن های ثابت شامل آلفا لینولنیک اسیدکه یکی از اجزای تشکیل دهنده امگا3 و اسید لینولئیک یا همون امگا 6 هستند.
خواص سیاهدانه به اینجا ختم نمیشود و در ادامه بیشتر با فواید و ویژگیهای این دانه سحرآمیز آشنا میشویم.
بیش از 240 نوع ماده موثره در سیاهدانه شناسایی شده که هر کدام از انها یک خاصیت برای بدن دارد. در ادامه با برخی از این خواص آشنا میشویم.
جویدن آرام 3 دانه سیاهدانه بطوری که با بزاق دهان ترکیب شود به درمان مشکلات ژنتیکی کمک میکند. ( دکتر خیر اندیش )
وجود اختلالات متابولیک در بدن منجر به بروز انواع بیماریها از جمله افزایش یا کاهش نامتعارف وزن و چاقی یا لاغری مفرط میشود. یکی از خواص سیاه دانه کنترول و تنظیم سوخت و ساز بدن میباشد. که در نتیجه به داشتن وزن متعادل کمک میکند.
غلظت خون احتمال سکته قلبی و مغزی ، آمبولی ریه ، بزرگی کبد و طحال و …… را افزایش میدهد. سیاه دانه با توجه به خواصی که دارد به رقیق شدن خون کمک میکند.
تحقیقات نشان داده که مصرف سیاه دانه با عسل (دوسین) به کاهش فشار خون و کلسترول بد خون کمک میکند.
همانطور که حکما بزرگ طب سنتی گفته اند ، معده خانه امراض است. یکی از عوامل عدم جذب ویتامین ها و مواد معدنی ضعف در سیستم گوارش میباشد. سیاه دانه در تقویت معده و رودها و جلوگیری از انواع بیماریهای گوارشی مثل زخم معده بسیار موثر است.
در هندوستان برای تقویت و داشتن موهای پرپشت از روغن سیاهدانه استفاده میکنند. از دیگر خواص روغن سیاه دانه عبارتند از :
با توجه به خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی که سیاهدانه دارد ، استفاده از روغن سیاهدانه از رشد باکتریهای مولد اکنه (کوتی باکتریوم آکنه) روی پوست را کنترول میکند و از سوی دیگر از مسدود شدن منافذ سطح پوست جلوگیری میکند.
سیاه دانه از تخریب توده های نوروفیبرویلار و از بین رفتن ارتباطات عصبی در مغز که منجر به آلزایمر پیشگیری میکند.
ترکیبات متانولی موجود در سیاهدانه از رشد باکتری استرپتوکوک موتانس جلوگیری میکند. این باکتری با تجمع پلاک باعث پوسیدگی دندان میشود.
افرادی که از انواع انگل رنج میبرند اگر صبح ناشتا مقدار 3 تا 5 عدد سیاه دانه که در سرکه خیسانده شده میل شود برای دفع انگل مفید است.
برهم خوردن تعادل هورمون های بدن منجر به انواع و اقسام بیماریها از جمله کمک کاری یا پرکاری تیروئید ، ریزش موها ، سندروم پیری زودرس ، ایجاد آکنه شدید روی صورت و بدن برهم خوردن بالانس سوخت و ساز بدن و ….. میشود. سیاه دانه با متعادل کردن کار این هورمونها از بروز خیلی از این ناهنجاریها جلوگیری میکند.
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که مکمل های سیاه دانه مصرف می کنند، سطح قند خون پایین تری را نشان داده اند و خطر کمتری برای عوارض مرتبط با دیابت در آینده دارند.
استفاده از روغن سیاهدانه اصل برای کاهش دردهای استخوانی و مفصلی بسیار مجرب است.
پسوریازیس نوعی نقص خود ایمنی بدن بحساب میآید که در آن سلولهای پوستی تا ۱۰ برابر سریعتر از حد نرمال تکثیر شده و روی هم انباشته میشوند. این فرآیند باعث میشود که لکههای قرمز برآمده و پوشیده با پوستههای سفید ایجاد شود.
از حلزون تراپی چه میدانید؟ حلزون تراپی یک روش نوین برای جوانسازی و زیبایی پوست است که در سالهای اخیر مورد استقبال خیلی از بانوان قرار گرفته است.
اگر سیاه دانه به روش درست استفاده نشود نتنها از خواص بینظیرش سودی نمیبریم بلکه ممکن است برای ما دردسرساز نیز شود. پس برای دانستن روش صحیح سیاه دانه با ما همراه باشید.
برای این کار مقداری سیاه دانه نیم کوب شده با عسل به نسبت 1 به 3 ( 1 واحد سیاه دانه و 3 واحد عسل) را به هم مخلوط میکنید و هنگام مصرف به میزان یک قاشق چای خوری نوش جان میکنید. به این ترکیب به اصطلاح دوسین گفته میشود. بهترین زمان مصرف صبح ناشتا یا یک ساعت قبل خواب است.
آموزش ساخت دوسین را در این ویدیو با هم میبینیم.
نکته : بعد از آسیاب کردن سیاهدانه در کم ترین زمان ممکن آنرا با عسل مخلوط کنید بخاطر اینکه دانه های آسیاب شده سیاه دانه با هوا واکنش میدهند و اکسید شده که خاصیت سمی پیدا میکنند.
نکته : یکی از معایب این ترکیب این است که برای همه افراد مناسب نیست افراد گرم مزاج ، زنان باردار و مادران شیرده جزئ افرادی هستند که باید در خصوص میزان مصرف با پزشک حاذق مشورت کنند.
بهترین روش برای بهره بردن از تمام خواص سیاهدانه خیساندن آن به مدت سه شب در سرکه است. بدین منظور شب هنگام مقداری سیاه دانه را در ظرفی ریخته و روی آن سرکه میریزید صبح روز بعد سرکه را اضافی را از ظرف سیاهدانه جدا کرده دوباره بروی آن سرکه میریزید این کار را تا 3 شب متوالی انجام میدهید. بعد از سومین روز سیاهدانه که حاصل میشود سیاهدانه مدبره میگویند. مدبره یعنی اینکه مناسب هر فردی با هر طبعی است.
شما میتوانید با کلیک روی لینک پایین دستور کامل این روش را که توسط دکتر طب سنتی آقای عزیزخانی توضیح داده شده مشاهد کنید. https://enama.ir/videos/2772044
روغن سیاه دانه بصورت موضعی برای تسکین دردهای عضلانی-اسکلتی ، زانودرد ، دردهای مفصلی بکار میرود. برای کم کاری تیورئید مقداری روغن سیاهدانه را با کمی روغن دارچین مخلوط کرده و به مدت 5 تا 10 دقیقه ناحیه گلو را با آن ماساژ دهید. برای تقویت و جلوگیری از ریزش مو بعد از حمام موهای خود را به روغن سیاهدانه آغشته کنید و خوب ماساژ دهید طوری که کف سرتان نیز آغشته به این روغن شود.
دو روش برای تهیه ماسک سیاه دانه وجود دارد :
1. 10گرم سیاه دانه را با 30 گرم زغال مو (چوب انگور) آسیاب کنید سپس200 سیسی سرکه به آن اضافه کنید و بگذارید 24 ساعت مواد در جای خنک بماند بعد از آن روزی 3 مرتبه به صورت بمالید و بگذارید که در هر بار 1 ساعت این ماسک روی صورتتان بماند.
2. در روش دوم سیاه دانه را آسیاب کرده با مقداری روغن کنجد مخلوط کرده روزی 3 نوبت استفاده کنید البته سعی کنید میزان روغن آن کم باشد و شکل خمیری پیدا کند.
بخور سیاهدانه در درمان سینوزیت حاد ، آسم ، خلط گلو ، گرفتگی مجرای تنفسی و…. موثر است.
اگر علاقه مند به حلزونها هستید ما به شما مقاله آشنایی با انواع حلزون آکواریومی را پیشنهاد میکنیم.
اخطار : مصرف بالای سیاهدانه مسمومیت زاست